| Vertalingsoverzicht: Dit artikel is een gelocaliseerde versie van Flatpak. De laatste vertaling is gedateerd 10/12/2023. U kunt meehelpen om de vertaling te synchroniseren, als er wijzigingen zijn geweest in de originele versie. |
 |
Andere talen Deutsch ; English ; Español; Français ; Nederlands ; |
Synopsis:Flatpak is één manier om toegang te krijgen tot veel meer programma's dan die door Mageia worden geleverd - ook al hebben we er al een flink aantal. Voor nog meer manieren, zie Manieren om programma's te installeren.
|
Contents
Wat is Flatpak
Flatpak is een gereedschap voor het installeren en beheren van Linux-pakketten. Flatpak biedt een "sandbox"-omgeving, een veilige zandbak waarin gebruikers programma's kunnen uitvoeren, geïsoleerd van de rest van het systeem. Flatpak is ontwikkeld als onderdeel van het freedesktop.org-project (voorheen bekend als X Desktop Group of XDG) en heette oorspronkelijk xdg-app.
Met behulp van Flatpak kunt u een groot aantal programma's direct van de ontwikkelaars installeren, dus los van het rpm-pakketsysteem.
Het Flatpak-systeem neemt de interne afhankelijkheden van programma's voor zijn rekening, en installeert automatisch wat eventueel extra nodig is.
Programma's worden in een sandbox uitgevoerd, met uitzondering van de rechten die tijdens de installatie worden gevraagd.
In Mageia ondersteunen we deze technologie door flatpak en de bijbehorende afhankelijkheden te bundelen.
Installeer het Flatpak-systeem
Flatpak wordt standaard geïnstalleerd in de meest voorkomende Mageia-installatiekeuzes
Als dat niet het geval is, kunt u Flatpak installeren met Mageia Control Center MCC), of in de tekstconsole met de commando's:
- sudo en urpmi
- of sudo en DNF:
Echter, als u sudo niet hebt geïnstalleerd, en ook MCC niet wilt gebruiken, dan moet u eerst root worden:
daarna typt u urpmi flatpak of dnf install flatpak, en vervolgens tikt u op de "enter" toets.
Systeembreed of alleen voor gebruiker
U kunt Flatpak-pakketdepots en de pakketten zelf op twee manieren installeren: ofwel systeembreed (voor alle gebruikers), dan wel per gebruiker. Standaard installeert Flatpak depots en pakketten voor het alle gebruikers.
Om voor de huidige gebruiker te installeren, voegt u "--user" toe als vlag aan de Flatpak-commando's remote-add en install.
Eén reden voor het kiezen van een van beide methoden, is of u voldoende geheugenruimte heeft, vooral als de toepassing groot is.
Gebruikersinstallaties worden opgeslagen in ~/.local/share/flatpak/;
systeembrede pakketten en basisinhoud worden opgeslagen in /var/lib/flatpak/.
Als u pakketdepots voor zowel het brede systeem als de gebruiker heeft ingesteld, vraagt Flatpak voor elk pakket of u dit systeembreed of alleen voor uw gebruiker wilt installeren.
Flatpak pakketdepots toevoegen
U moet altijd een Flatpak-depot toevoegen - een opslagplaats van Flatpak-pakketten. De twee onderstaande depots van Flathub en van Fedora worden het meest gebruikt en bevatten veel programma's.
Als u een pakketdepot toevoegt zoals in de onderstaande voorbeelden, wordt dit depot systeembreed aangemaakt; er wordt om root-provileges gevraagd als u geen root bent.
Als u liever per gebruiker installeert, vergeet dan niet om "--user" toe te voegen aan de opdrachten voor het extern toevoegen en aan de installatie-commando's, zoals hierboven beschreven.
- Het flatpak-depot van Flathub (flathub.org), dat vrije en niet-vrije software bevat:
| $ flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo |
- Het flatpak-depot van Fedora (fedora.org), dat alleen vrije/open-source software bevat:
| $ flatpak remote-add --if-not-exists fedora oci+https://registry.fedoraproject.org |
Voorbeelden voor enkele specifieke programma's
- QElectroTech ontwikkelingsversie - Schema's tekenen van elektriciteit en leidingen. Het voorbeeld is inclusief het toevoegen van pgp-controle.
- Tor Browser and OnionShare
Ingebouwde hulp
Er is enige hulp ingebouwd. Probeer:
| $ flatpak --help |
En bijvoorbeeld:
| $ flatpak install --help |
Flatpak-pakketten installeren
In een tekstconsole kunt u eenvoudig een pakket zoeken en installeren. U hoeft niet de volledige naam van het pakket te typen. Het pakket moet zich wel in een door u ingesteld depot bevinden, anders zal Flatpak antwoorden dat hij het niet heeft gevonden. Als u voor een gebruiker installeert, moet er een depot voor de gebruiker zijn geïnstalleerd. (hoe, en het verschil tussen installeren voor het hele systeem, of alleen voor een gebruiker, hebben we hierboven uitgelegd).
Voorbeeld 1: Installeer Warpin:
| § flatpak install warpin Looking for matches? Found similar ref(s) for ?warpinator? in remote ?flathub? (user). Use this remote? [Y/n]: y Found ref ?app/org.x.Warpinator/x86_64/stable? in remote ?flathub? (user). Use this ref? [Y/n]: y org.x.Warpinator permissions: ipc network fallback-x11 wayland x11 dri file access [1] dbus access [2] bus ownership [3] [1] /media, home [2] org.freedesktop.FileManager1, org.x.StatusIconMonitor.* [3] org.x.StatusIcon.warpinator ID Branch Op Remote Download 1. org.x.Warpinator.Locale stable i flathub < 282.3?kB (partial) 2. org.x.Warpinator stable i flathub < 5.5?MB Proceed with these changes to the user installation? [Y/n]: |
Merk op dat het systeem weergeeft welke machtigingen de programma's krijgen.
Hierboven worden de programma's als twee pakketten geïnstalleerd.
Voorbeeld 2: Installeer Signal, het niet-commerciële alternatief voor WhatsApp
| [~]$ su - Password: # flatpak install signal Looking for matches… Found ref ‘app/org.signal.Signal/x86_64/stable’ in remote ‘flathub’ (system). Use this ref? [Y/n]: y Required runtime for org.signal.Signal/x86_64/stable (runtime/org.freedesktop.Platform/x86_64/23.08) found in remote flathub Do you want to install it? [Y/n]: y org.signal.Signal permissions: ipc network pulseaudio wayland x11 devices dbus access [1] system dbus access [2] [1] com.canonical.AppMenu.Registrar, com.canonical.indicator.application, org.ayatana.indicator.application, org.freedesktop.PowerManagement, org.freedesktop.ScreenSaver, org.freedesktop.portal.Fcitx, org.gnome.Mutter.IdleMonitor, org.gnome.SessionManager, org.kde.StatusNotifierWatcher [2] org.freedesktop.login1 ID Branch Op Remote Download 1. [✓] org.freedesktop.Platform.GL.default 23.08 i flathub 162,0 MB / 162,2 MB 2. [✓] org.freedesktop.Platform.GL.default 23.08-extra i flathub 17,9 MB / 162,2 MB 3. [✓] org.freedesktop.Platform.Locale 23.08 i flathub 2,6 MB / 355,9 MB 4. [✓] org.freedesktop.Platform.VAAPI.Intel 23.08 i flathub 13,3 MB / 13,4 MB 5. [✓] org.freedesktop.Platform.openh264 2.2.0 i flathub 1,2 MB / 944,3 kB 6. [✓] org.freedesktop.Platform 23.08 i flathub 175,0 MB / 225,2 MB 7. [✓] org.signal.Signal stable i flathub 149,0 MB / 155,3 MB Installation complete. |
Sommige programma's zijn afhankelijk van aanvullende pakketten, die dan ook in de lijst zullen verschijnen als ze nog niet geïnstalleerd zijn. Accepteer ze en zij worden geïnstalleerd.
Grafische installatiegereedschappen
Vanaf Mageia 8 raden we aan om plasma-discover (Discover) te gebruiken onder Plasma/LXQt; of gnome-software (GNOME Software) onder een GTK-bureaublad-omgeving.
Start het gekozen gereedschap, en typ bijvoorbeeld Spotify of Digikam in het zoekveld. U ziet dat het systeem om uw wachtwoord zal vragen om een van deze pakketten te installeren. Dit wordt bewaakt door Ouderlijk Toezicht (malcontent).
Merk op dat in Plasma Discover het flathub-depot kan worden ingesteld in het Applicatiemenu Instellingen -> Flathub toevoegen.
Flatpak-programma's lanceren
De Flatpak-programma's kunt u als het goed is als pictogram vinden in het startmenu van uw bureaublad, of door daar een zoekveld te gebruiken.
Als dit niet het geval is, kunt u het meegeleverde .desktop-bestand naar uw bureaublad of startmenu kopiëren:
Voor door de gebruiker geïnstalleerde pakketten vindt u ze in: ~/.local/share/flatpak/exports/share/applications/
Voor systeem-breed geïnstalleerde pakketten zie: /var/lib/flatpak/exports/share/applications/.
Als alternatief kunt u de gebruikelijke methode van uw bureaublad-omgeving gebruiken om zelf een startpictogram of menu-ingang te maken en de regel met de startopdracht in te voeren zoals hieronder.
Voor het pictogram van een programma vinden sommige dialogen in bureaubladomgevingen het icoon vanzelf. Bijvoorbeeld: in het gereedschap van Plasma klikt u op het pictogram waarmee u het dialoogvenster opent van de pictogramkiezer.
"Systeempictogrammen" en "Toepassingen" staan standaard geselecteerd en wanneer u in het zoekveld typt, wordt doorgaans het pictogram gevonden.
Zo niet, dan gaat u voor de door de gebruiker geïnstalleerde programma's naar beneden onder ~/.local/share/flatpak/exports/share/icons/, en voor brede systeeminstallatie naar:/var/lib/flatpak/exports/share/icons/ .
Om de start-opdrachtregel te achterhalen, gebruikt u de Flatpak-opdracht "list" lijst) om het Pakket-ID van de geïnstalleerde programma's te bekijken:
Het commando om een programma uit te voeren luidt "flatpak run", gevolgd door het Pakket-ID.
Voorbeeld voor Spotify: flatpak run com.spotify.Client
Machtigingen
Uw systeem, gebruikersbestanden en apparaten worden beschermd doordat de Flatpak-programma's in een veilige geïsoleerde "sandbox" draaien.
De programma's krijgen permissions, wat betekent dat zij alleen toegang krijgen tot wat ze nodig hebben.
Deze veilige standaardmachtigingen geven de Flatpak-programma's doorgaans geen toegang tot uw bestanden in de map /home. Wat de beveiliging betreft is dit natuurlijk een goede zaak, maar soms heeft u bepaalde afgeschermde programma's nodig om aan uw bestanden te werken. Voor details zie: filesystem rights.
Enkele weetjes over hoe u een Flatpak-programma toegang geeft tot een folder leest u hier: here
Gelukkig is er ook een grafisch gereedschap om de rechten eenvoudig te beheren: Installeer Flatseal (dit is zelf een flatpak), in het gemeenschappelijke flathub-depot.
Vanaf Mageia 9 kunnen Plasma-gebruikers in plaats daarvan ook flatpak-kcm installeren. Dit is de KDE Plasma Systemsettings-module voor Flatpak-machtigingenbeheer. U vindt het in Systemsettings sectie "Personalization": Applications > item Flatpak Permission Settings.
Bijwerken
Het Flatpak-systeem wordt bijgewerkt zoals elk ander Mageia-pakket.
Om de Flatpak-pakketten en interne afhankelijkheden bij te werken:
| $ flatpak update |
- of gebruik een van de grafische installatiegereedschappen.
Als u alleen een specifiek pakket wilt bijwerken, kan dat:
| $ flatpak update us.zoom.Zoom |
In de grafische hulpmiddelen kunt u pakketten selecteren door met de muis te klikken.
Opruimen
Om ongebruikte onderdelen te verwijderen:
| $ flatpak uninstall --unused |
Dit commando verwijdert onder andere oudere of niet meer gebruikte (versies van) Nvidia driver, Freedesktop Platform, GNOME Application Platform.
Voor- en nadelen
Een van de beste dingen van het gebruik van Flatpak is dat het u de mogelijkheid geeft de nieuwste versie van populaire grafische programma's zoals Firefox, Evolution,... uit te proberen. Ze gebruiken een gedeeld raamwerk dat door upstream-ontwikkelaars wordt onderhouden. Het is ook mogelijk om één programmaversie te laten installeren als een Mageia-pakket, en een tweede versie als een Flatpak.
Een van de nadelen van het gebruik van Flatpak: de eerste keer dat u een pakket installeert, zal het veel afhankelijkheden downloaden en behoorlijk veel ruimte in beslag nemen. Voorbeeld: na installatie van ontwerpprogramma KiCAD (wat nogal groot is) als Flatpak-systeembreed, bleek het bestand /var/lib/flatpak/ 4GB groot.
| Waarschuwing! Plasma Discover en GNOME-Software geven de voorkeur aan Flatpak boven Mageia RPM's! mga#28354. |
Verder lezen
Wikipedia|| [1] || Documentatie || Getting started (Fedora) || Commando reference
