 |
Andere talen English ; français ; Nederlands ; português brasileiro ; |
Contents
Introductie
Hoewel u vrijwel alle Windows-functies en -taken gemakkelijk in Mageia kunt uitvoeren, bestaan er belangrijke verschillen tussen beide. De meeste hiervan zitten ‘onder de motorkap’, maar er zijn ook andere verschillen die de moeite waard zijn om in gedachten te houden. Deze uitleg helpt u aan Mageia te wennen; u herkent straks de uiteenlopende manieren waarop Windows en Linux een computer benaderen.
Windowsgebruikers zijn meestal gewend aan de "Windows-manier" van besturingssystemen. Ze zien een besturingssysteem meestal als een groot, vooraf geïnstalleerd programma, waarmee de hele computer kan worden gestart, gebruikt, hoe het systeem toegang tot internet krijgt en hoe het programma's installeert. In Mageia wijken veel dingen af van dit beeld: sommige zaken gaan radicaal anders, andere zijn bijna hetzelfde. Maar het belangrijkste dat u op elk moment moet onthouden, is dat Mageia GEEN Windows is. Sommige nieuwe gebruikers voelen zich soms zelfs ontmoedigd door hun nieuwe Linux-systeem, omdat ze verwachten dat het precies hetzelfde werkt als Windows. Veel van de krachtige functies van Mageia tonen u echter het grote belang van deze verschillen.
In dit artikel leert u de belangrijkste verschillen, en hoe deze een centraal onderdeel zijn van het Mageia-besturingssysteem. Nieuwe gebruikers moeten deze verschillen leren kennen om optimaal van Mageia te kunnen genieten.
Licenties
Open bron-software versus gesloten bron-software
Het belangrijkste verschil tussen het Mageia-besturingssysteem en Windows (R)-systemen is hun broncode (de onderliggende geprogrammeerde broncode). Terwijl in Mageia de broncode voor iedereen zichtbaar is, hebben Microsoft Windows (R)-systemen een gesloten broncode. Dit betekent dat niemand (behalve Microsoft) de achterliggende programmacode kan bewerken, bestuderen of zelfs maar kan weten hoe het programma werkt. Het Open Source-erfgoed in Mageia garandeert daarentegen dat gebruikers, en niet bedrijven, de controle over het systeem behouden. Dit brengt ook een heel andere "programmacultuur" mee, in vergelijking met wat Windows-gebruikers gewend zijn. Van nieuwkomers op Linux-gebied wordt verwacht dat ze bereid zijn te leren, en wellicht op de een of andere manier ook bij te dragen aan het onderhouden en verbeteren van het open source-software ecosysteem. Dit verschil zal in de volgende sessie worden uitgelegd.
Community-software versus gepatenteerde software
De originele programmacode van Mageia valt onder de vrije General Public License (GPL). Deze licentie garandeert de gebruikers het recht van vier vrijheden: ze mogen de software gebruiken, bestuderen, doorgeven en aanpassen. Omdat Mageia onder de GPL-licentie valt, komen de verbeteringen van dit besturingssysteem van overal ter wereld. De bijdragende software-ontwikkelaars vormen een gemeenschap, waarin hun namen bekend zijn. De programma-code die deze ontwikkelaars aandragen, vormt het grootste deel van Mageia.
Mageia wordt geüpdate en geoptimaliseerd door die gemeenschap, met als doel om veilige, stabiele en krachtige software te bieden, inclusief vernieuwingen, reparaties, beveiligings-patches, enzovoorts.
Mageia voegt ook veel eigen programma's toe, om de Linux-ervaring te verbeteren. Mageia biedt bijvoorbeeld zijn eigen software-gereedschappen aan, zoals het Mageia Control Center (MCC) en andere beheer-hulpjes, die er aan bijdragen dat de gebruiker een bredere controle krijgt over zijn computersysteem. Deze aanpak van constante, gemeenschappelijke innovatie door onafhankelijke bijdragers uit de hele wereld, wordt het open-source ontwikkelingsmodel genoemd. Dit garandeert een snelle, stabiele softwaretechnologie voor Mageia en de Linux-gemeenschap.
Het idee van een gemeenschap omvat echter ook de uitgebreide groep gebruikers. Zij profiteren van de Mageia-distributie, enerzijds door het op hun pc te gebruiken, anderzijds door hun feedback. Deze feedback kan vele vormen aannemen, of het nu gaat om een gebruikersmening over het algehele besturingssysteem, verzoeken om nieuwe functies, of het indienen van foutrapporten (bug reports).
De vrijheid van Mageia zorgt ervoor dat zowel ontwikkelaars als gebruikers samenwerken bij het verbeteren van de distributie. Het open-source ontwikkelingsmodel bevordert de collectieve voordelen van de samenwerking tussen eindgebruikers en ontwikkelaars. Kortom, actief deelnemen aan Mageia betekent meer verbeteringen en meer gebruikersgerichte veranderingen voor iedereen.
De structuur van het Linux besturingssysteem
Installatie
Slechts weinig pc-fabrikanten leveren hun computers af met een vooraf geïnstalleerd Linux-besturingssysteem. Daarom zal een gebruiker die geïnteresseerd is in Mageia, eerst een installatieproces moeten doorlopen. Dit lijkt misschien intimiderend voor normale gebruikers, die doorgaans verwachten dat het besturingssysteem al "actief" is op hun computer. Gelukkig kan dit proces zo pijnloos mogelijk verlopen, dankzij de uitstekende geschiktheid van Linux voor diverse soorten hardware. Het eenvoudig en efficiënt installeren van Linux op een nieuwe pc wordt verder bevorderd, doordat Mageia gestroomlijnde en gebruiksvriendelijke installatieprogramma's meelevert.
De Linux-gebruiker moet ook beseffen dat pc-fabrikanten en computerverkopers (doorgaans) geen gespecialiseerde ondersteuning bieden aan niet-originele besturingssystemen. Zij leveren geen software-integratie die "out of the box" werkt, compleet met Mageia. Daarbij komt dat de Linux-gemeenschap niet kan voorzien in gespecialiseerde ondersteuning voor een bijzondere hardware-samenstellingen, iets wat de oorspronkelijke pc-fabrikant doorgaans wel doet. Belangrijk te weten: dit betreft vooral extreem nieuwe of zeldzame hardware. Dus een "normale" computer zou met het installeren van Mageia een volledige out-of-the-box-ervaring moeten opleveren. Gebruikers moeten zich hier evenwel van bewust zijn, voor situaties waarin dit niet het geval is.
De Systeem-Boom van het Besturingssysteem
Linux stamt uit het erfgoed van het besturingssysteem UNIX. De "UNIX-benadering" van programmeren wijkt radicaal af van het oorspronkelijke Windows-ecosysteem. In plaats van één enkel programma te creëren, met enorme functionaliteit en vereisten, programmeren de Unix-programmeurs hun programma's als een reeks van vele kleine, taakgerichte programma's. Die programmatjes zijn met elkaar verbonden door interne gegevensstromen, die nauw samenhangen met het besturingssysteem. <ref>B. W. Kernighan en Rob Pike, The UNIX Programming Environment, Prentice-Hall (1984).</ref>. Aangezien Mageia Linux trouw is aan zijn UNIX-wortels, is ook Mageia geen "programma" in de zin van één enkele, grote applicatie die 'alles doet'. Mageia lijkt meer op een boom, die bestaat uit 'takken' waaraan zeer gespecialiseerde software-gereedschappen hangen. Deze softwarehulpjes zijn door de gemeenschap van ontwikkelaars optimaal aangepast, om het systeem naadloos te installeren en te integreren. In de kern is het Mageia-besturingssysteem dus een zeer complex netwerk van software, waaraan voortdurend talloze functies worden toegevoegd, verwijderd en bijgewerkt. Hieronder geven wij een overzicht van enkele belangrijke ideeën die uit deze aanpak voortkomen.
Afhankelijkheden (Dependencies)
Afhankelijkheden (in Linux-jargon dependencies genoemd) zijn secundaire programma's, die tijdens het starten van een Mageia-programma worden opgeroepen om een gespecialiseerde taak uit te voeren in dienst van dat gestarte programma. UNIX baseert zijn afhankelijkheden rond het idee van delen; hierbij stelt het systeem diverse afhankelijkheden beschikbaar vanuit een collectieve pool. Alle programma's die u gebruikt, kunnen putten uit deze vijver van afhankelijkheden. Bijvoorbeeld: bij een Linux-mediaspeler worden de decodeerprogramma's (codecs) gescheiden opgeslagen van deze mediaspeler: ze worden bewaard in de 'afhankelijkheden-pool' van het Mageia besturingssysteem. Hoewel het een nadeel is dat u aparte codecs nodig hebt om de muziekbestanden of videobestanden af te spelen, is het voordeel dat elke andere mediaspeler de muziek en de video's kan afspelen met behulp van dezelfde codecs, zonder dat die codecs extra ruimte in beslag nemen. Gedeelde afhankelijkheden optimaliseren dus de toewijzing van code-bronnen, en zorgen er voor dat programma's werken op meerdere niveaus; zo hoeft niet elk programma "het wiel opnieuw uit te vinden".
Versies
Het delen van afhankelijkheden gebeurt niet statisch. Naarmate programma's in de loop der tijd evolueren, veranderen ook de afhankelijkheden waarop ze zijn gebouwd: er wordt functionaliteit toegevoegd, bugfixes worden opgelost, of een programma wordt zelfs volledig herschreven. Vanwege het idee van het delen van afhankelijkheden zijn UNIX-achtige programma's echter sterk versie-afhankelijk: een programma dat gebouwd is om met een specifieke afhankelijkheid te werken, werkt mogelijk niet met eerdere of nieuwere versies van die afhankelijkheid <ref>[[1]]</ref>.
Dit dynamische karakter van afhankelijkheden heeft zowel positieve als negatieve kanten. Een voordeel is dat deze aanpak ervoor zorgt dat nieuwe functies, patches en reparaties die toegevoegd zijn aan een specifiek programma, beschikbaar zijn voor alle programma's die ervan afhankelijk zijn. Dit zorgt voor een zeer stabiel en up-to-date softwarebeheer. Een nadeel is dat het zeer onwaarschijnlijk is dat het installeren van programma's uit oudere Mageia-versies of andere Linux-distributies zal lukken, omdat hun afhankelijkheden variëren in versie en type.
De gemeenschap van ontwikkelaars van Mageia Linux moet de afhankelijkheden op een zodanige manier organiseren, patchen en instellen, dat een correcte versie-afhandeling gegarandeerd is. Maar ook u als gebruiker bent verantwoordelijk voor het installeren en verwijderen van software volgens de regels van de officieel ondersteunde media van Mageia. ANDERE INSTALLATIEMETHODEN VOERT U UIT OP EIGEN RISICO.
De Standaard Hiërarchie van het Bestandssyteem
Er is een enigszins niet-newbie-vriendelijke functie, die onlosmakelijk verbonden is aan Mageia Linux: dat is het gebruik van een nogal rigide Standaard Bestandssysteem (Standard Filesystem), waarmee Linux programma's ordent. Windows heeft een gedeeltelijk 'ontspannen' bestandssysteem: met uitzondering van enkele hoofdmappen, heeft een Windows-programma (in principe) volledige controle over waar en hoe het zijn bestanden wil bewaren. Mageia Linux daarentegen vereist dat programma's hun bestanden in specifieke, vooraf vastliggende mappen installeren, afhankelijk van het type bestand. Dit garandeert dat zowel ontwikkelaars als gebruikers een specifiek onderdeel in dezelfde submap kunnen vinden, ongeacht welke computer ze gebruiken. Ook vergemakkelijkt dit het delen van afhankelijkheden tussen programma's: aangezien de opslaglocaties niet te wijzigen zijn, kunt u veilig linken naar het pad van een afhankelijkheid, zonder het risico een programma te vernielen. Een aparte 'tak', de map /opt, maakt het installeren van onafhankelijke (Windows-achtige) programma's mogelijk. Hierdoor onstaat de vrijheid voor programmeurs om programma's te creëren in beide contexten. Voor meer informatie over de specificaties van elke map, zie voor meer informatie hier: FHS Referenced Specifications Archive.
Hoewel deze specificatie de basisstructuur in Linux-distributies regelt, bestaan er variaties in het gebruik van het Standaard Bestandssysteem door elke distributie. Dat wil zeggen dat componenten in Mageia zich niet noodzakelijkerwijs op dezelfde plaats bevinden als in andere Linux-distributies. Daarom raadt Mageia het in het algemeen af software te installeren die is verpakt voor andere distributies. Zie voor meer informatie Software installeren en verwijderen.
Softwarebeheer
Op dit punt voelt u zich misschien overweldigd door de interne complexiteit van Mageia Linux. Alleen al de gedachte dat meer dan duizend programma's samenwerken om u uw computer te laten gebruiken, kan u zorgen baren. Om nog maar te zwijgen van het feit dat elk programma zijn eigen documentatie, vernieuwingen, instructies, opdrachten en instellingen heeft. Mogelijk betwijfelt u zelfs of u dit alles überhaupt wel kunt gebruiken. Hoe kunnen we deze software-boom beheren, met al zijn complexe takken, en er toch plezier aan beleven? Er is geen reden tot paniek. Het geruststellende antwoord schuilt in een heel belangrijk onderdeel van het Mageia Linux-besturingssysteem: pakketbeheer, in Linux-jargon: Package Management.
Pakketbeheer stelt Mageia in staat al deze programma's naadloos en pijnloos te orkestreren. Het pakketbeheer maakt het installeren en verwijderen van software tot een genot. Het is belangrijk dat u begrijpt dat het beheren van programma-pakketen de sleutel is tot een eenvoudige, praktische en zorgeloze Mageia-ervaring. Sterker nog: hiermee beheert u uw computer met eenvoudige muisklikken: u wijst-en-klikt met uw muis de door u gewenste pakketem aan in de grafische gebruikersschil (Graphical User Interface, kortweg GUI.
"Pakketten" versus "Programma's"
De meeste Open Source-programma's worden van oorsprong geleverd in "broncode" - kale programmeercode, zonder enige vorm van vertaling in computertaal. Computers kunnen de broncode niet op natuurlijke wijze interpreteren, dus moet de broncode worden vertaald in computertaal (binaire code), om vervolgens te worden geïnstalleerd en uitgevoerd.
Vóór het bestaan van pakketten (Packages) werd van gebruikers in het UNIX-tijdperk verwacht dat ze zelf de installatie-opties voor elk programma instelden, de programma('s) op hun computers compileerden (vertalen) en vervolgens installeerden. Deze vervelende taak werd nog verergerd door de noodzaak van het delen van afhankelijkheden. Immers, het was noodzakelijk om eerst alle afhankelijkheden te compileren en te installeren, voordat u zelfs maar kon beginnen met het installatieproces van het programma. Bij elke stap bestond ook het gevaar dat er iets mis zou gaan, waardoor veel tijd werd vermorst aan het oplossen van problemen. Dit maakte het beheer van programma's tot een zeer complexe, vermoeiende en lastige cyclus, in het tijdperk van een gewoon UNIX-besturingssysteem.
Pakketbeheer kwam als een zeer efficiënte oplossing voor dit probleem. Het hele installatieproces werd hiermee geschoeid op een manier die gemakkelijk werd voor zowel gebruikers als ontwikkelaars. De Pakketbeheer-software automatiseert het downloaden, installeren en instellen van software, en ontlast de gebruikers met behulp van een speciale reeks handige programma's. De meest zichtbare hiervan zijn: een programma om de software te downloaden, een programma om de authenticiteit van gedownloade software te verifiëren, een installatie-/updateprogramma (urpmi in Mageia) en een gebruiksvriendelijke gebruikersschil, zodat ook u als normale gebruiker de software correct kan beheren.
Vanuit het perspectief van de gebruiker betekent dit dat de installatie een kwestie is geworden van enkele muisklikken op de gewenste software. Intern maakt Pakketbeheer het delen van afhankelijkheden mogelijk; verder stelt het een gemeenschappelijk formaat voor installatie vast, en het automatiseert veel voorheen omslachtige taken voor de software-ontwikkelaars.
Twee belangrijke stappen in het installatieproces, compilatie en configuratie, zijn opzettelijk weggelaten: het is met Pakketbeheer namelijk niet nodig om installatie-opties te compileren of te configureren. De Mageia-gemeenschap neemt de verantwoordelijkheid op zich voor het compileren en configureren. De gemeenschap distribueert de software bovendien in een "voorgebakken" (binaire) vorm, via Pakketdepots (opslagplaatsen voor programma's). <ref>Zie Software installeren en verwijderen voor een uitgebreidere uitleg .</ref>.
Door vooraf gecompileerde software te distribueren, zorgt Mageia ervoor dat a) pakketten belangrijke softwarerichtlijnen volgen en b) pakketten correct worden geconfigureerd voor de meeste desktoptoepassingen. Tegelijk wordt de gebruiker ontlast van het oplossen van veel problemen. Ook vermindert het Pakketbeheer de ´hel' van de afhankelijkheden. Bovendien biedt deze manier van pakketten beheren een hoog beveiligingsniveau tegen virussen en malware.
Het verpakkingsformaat dat in Mageia wordt gebruikt heet .rpm, genoemd naar het gelijknamige verpakkingsgereedschap rpm. Bestanden die eindigen op .rpm zijn vergelijkbaar met .exe-bestanden in Windows, in die zin dat ze uitvoerbare code bevatten, waarmee ze zichzelf kunnen installeren.
Hulp en ondersteuning
Mageia Hulp en ondersteuning
Voor een volledig inzicht in hulp en ondersteuning, zie Hoe u om hulp vraagt.
Als vereniging levert Mageia geen ondersteuningsdiensten. Aangezien het merendeel van Mageia afkomstig is van libre (vrije) software, is veel beschikbare hulp te vinden in communityforums, IRC-kanalen en mailinglijsten. Ze zijn eenvoudig toegankelijk via de officiële website van Mageia [[2]].
Hulp en ondersteuning voor bureaublad-omgeving
Een bureaublad-omgeving (in Linuxjargon Desktop Environment, kortweg DE) bestaat uit een reeks programma's die het grafische uiterlijk van een computer leveren: dit omvat het bureaublad, de basisrandapparatuur, een gereedschap voor bestandsbeheer en gereedschap voor Pakketbeheer. Elke bureaublad-omgeving heeft een eigen gemeenschap, wat een waardevolle bron op zichzelf is om hulp te vinden voor specifieke programma's. Zorg ervoor dat u hun forums en andere ondersteuningsbronnen raadpleegt voor gedetailleerde hulp.
Als u Mageia met alle standaardinstellingen hebt geïnstalleerd, beschikt u waarschijnlijk over de Plasma-bureaublad-omgeving of de Gnome-desktopomgeving. Beide beschikken over een Helpcentrum waar algemene informatie over geïnstalleerde programma's te vinden is. Op uw Plasma-desktop Plasma kunt u dit vinden in de sectie Favorieten, of door op opdracht uitvoeren... te klikken en help te typen in het vak dat verschijnt. Op een Gnome-desktop vindt u hulp door op help in bestandsbeheer te klikken, of door op Alt+F2 te drukken en help in het weergegeven vak te typen.
