Wiki » URPMI Komutları ve Kullanımı

Other languages Deutsch ; English ; Español ; Français ; Türkçe ;

Note: Urpmi Komutları ve Kullanımı

Synopsis: Mageia' ya özgü önemli araçlardan biri de, şüphesiz, URPMI' dir. Urpmi, Mageia Linux sisteminizde daha iyi ve daha kolay paket yönetimi sağlar. Bir kez urpmi konusunda ustalaşırsanız birçok deneyimsiz kullanıcının içine düştüğü bağımlılıklar cehenneminden uzakta kalırsınız. Örneğin urpmi sylpheed komutu Sylpheed posta istemcisini ve gerekli olan tüm kütüphaneleri kuracaktır.

Ortak Görevler için Kısa Bir Liste

Komut	Anlamı
urpmi --auto-update	urpmi.update -a ve urpmi --auto-select komutlarını birleştirir.
urpmq -i xxx.rpm	geçerli dizindeki xxx.rpm paketi hakkında bilgi sunar
urpmq -il xxx.rpm	geçerli dizindeki xxx.rpm paketi hakkında bilgi sunar ve kurduğu dosyaları listeler.
urpmq --changelog xxx.rpm	geçerli dizindeki paketin değişiklik günlüğünü gösterir.
urpmq --whatrequires xxx.rpm	geçerli dizindeki xxx.rpm paketine hangi paketler ihtiyaç duyar, onu gösterir.
urpmf /path/to/file	hangi paketin "file*" dosyasını /path/to konumuna kurduğunu gösterir.
urpmi --fuzzy --test xxx	"xxx" söz dizimini içeren tüm rpm paketlerini gösterir.
rpm -qf /path/to/file	urpmf gibi, ama hem hdlist.cz hem de synthesis.hdlist.cz ile çalışır.
urpmi.update updates	"updates" veri kaynağındaki erişilebilir paketler ile yerel veriyi günceller.
urpmc	Tüm veri kaynaklarındaki erişilebilir paketler ile yerel veriyi günceller.
Komut	İşlevi
urpme xxx	xxx paketini ( ve ona bağımlı diğer paketleri) kaldırır.
urpmi --keep xxx.rpm	Geçerli dizindeki xxx.rpm paketini ve bağımlılıklarını kurar, ancak kurulum sırasında kaldırılması gereken bir şey varsa kaldırma işlemi yapılmaz.
urpmi --update --auto-select	iEtkinleştirilen veri kaynaklarından güncelleme yapar.
urpmi --keep --auto --auto-select	Etkinleştirilen veri kaynaklarından güncelleme yapar; ancak hiçbir şey kaldırılmaz ve sadece çalışmayan birşeyler varsa kullanıcıya bildirilir.
urpmi --test --keep --auto --auto-select	Etkinleştirilen veri kaynaklarından güncelleme yapar; ancak hiçbir şey kurulmaz veya kaldırılmaz ve sadece çalışmayan birşeyler varsa kullanıcıya bildirilir.
urpmi --auto-select	Yükseltilebilir paketler kendiliğinden seçilir.

Warning! Şu komutlar sadece kök (root) kullanıcı olarak çalıştırılır: urpmi urpme urpmi.addmedia urpmi.removemedia urpmi_rpm-find-leaves urpmi.update

urpmi.addmedia

• Bu komut herşeyin başladığı yerdir. Yazılım depolarını (yani veri kaynaklarını) urpmi.addmedia komutunu kullanarak eklersiniz. Easyurpmi sitesini veya yazılım yöneticisinin kendi eklediği yansı listesini kullanabilirsiniz. Bir depo eklemek için komut şu şekilde kullanılır:

urpmi.addmedia veri_kaynağı_adı ftp://ftp.site.com/paketlerin/tam_yolu/Mageia/RPMS

• Ayrıca, tüm bu işlemler bir grafiksel ön yüz olan “edit-urpm-sources.pl” dosyası kullanıldığı sırada ( Mageia Denetim Merkezi --> Kurulum ve güncelleştirme için kurulum kaynağı seçin) arka planda yürütülür.

• Ana Mageia yansıları en az şu veri kaynaklarını içerir:

core: En önemli yazılımların barındırıldığı ve Mageia'ca desteklenen ana depodur.

non-free: Özgür olmayan yazılımların bulunduğu depodur.

tainted: Bazı ülkelerde yasak olan yazılım ve kodekleri içerir.

• Her veri kaynağı dört alt bölüme ayrılır:

release: Dağıtımın yayımlanma tarihindeki paketler

updates: Dağıtımın yayımlanma tarihinden sonra güvenlik veya hata sorunlarının giderildiği paketler. Herkes bu kaynağı, çok yavaş internet bağlantısı olsa bile, eklemelidir. Bir güncelleme kaynağı eklenirken --update seçeneği eklenerek urpmi' nin düzenli olarak denetlediği kaynak olması sağlanmalıdır.

backports: Bazı paketlerin Cauldron' dan alınan yeni sürümleri.

testing: Yeni güncellemelerin geçici olarak denendiği ve hata raporlayıcılarının düzeltmeleri doğruladığı veri alanı.

• Bir yansıdan paketleri indirebilmek için urpmi şu iki sıkıştırılmış dosyadan birine gereksinim duyar: En az bilgi içeren veya tam veri seti.

Ağ bağlantınızı kısıtlamamak için synthesis.hdlist.cz veya paket başlıklarındaki tüm veriye ulaşabilmek için hdlist.cz kullanabilirsiniz. Örneğin urpmf veya rpmdrake, synthesis.hdlist.cz kullanıyorsanız kurulu olmayan paketlerin içerdiği dosyaları bulamaz.

Kayıp Kaynakları Kurtarmak (CDler)

• Veri kaynağı olarak CD veya DVD'lerin eklenmemiş olduğunu görürseniz aşağıdaki komutu uygulayarak bunları yeniden ekleyebilirsiniz:

urpmi.addmedia --distrib cdrom removable://media/cdrom

Bir Yansıdan Bütün Urpmi Veri Kaynaklarını Eklemek

• Urpmi, seçilen bir yansı adresinden tüm veri kaynaklarını (main, contrib v.b.) tek bir komutla alabilir. Aşağıdaki komutu uygulamanız yeterlidir:

urpmi.addmedia --distrib 'YANSI_ADI'- *tp://'YANSI_SİTESİ'/pub/MageiaLinux/official/'SÜRÜM'/'MİMARİ'

• Buradaki;

1. YANSI_ADI: Yansının bilinen adı
2. *tp: ftp veya http sunucusu
3. YANSI_SİTESİ: Sunucunun tam adresi
4. SÜRÜM: Mageia' nın şu an kullandığınız veya kurulum yapmak istediğiniz sürümü
5. MİMARİ: İşlemci mimarisi (i586,x86_64 veya tüm Mageia sürümlerinde yer almayan diğer mimariler)

anlamındadır.

urpmi.update

• urpmi.update komutu bir paket deposundan tüm paket listelerini günceller. Liste, sunucu üzerindeki paketler değiştikçe değişir. Bu sebeple, değişebilir bir depodan, mesela Cauldron deposundan, yeni bir paket kurmak istediğinizde paket listesini öncelikle güncellemeniz gerekir. Son kararlı sürüm için oluşturulmuş bir depoyu kullanıyorsanız, normal olarak bir değişiklik olmayacağından,paket kurmadan önce paket listesini güncellemeniz gerekmez.

Warning! Cauldron deposundan paket kurarken dikkatli olun, kimi paketler çalışsa da pek çoğu sorun yaratır ve bu depodaki paketler kararsız/geliştirme paketleridir!

Bu komut aşağıdaki gibi çalışır:

urpmi.update veri_kaynağı_adı

veya tüm veri kaynaklarını güncellemek için:

$ urpmi.update -a

urpmi.removemedia

• Kaldırmak istediğiniz bir veri kaynağı varsa bu komutu kullanın:

urpmi.removemedia veri_kaynağı_adı

urpmf

• Urpmi paket yönetim sisteminin pek de bilinmeyen en iyi kısmı urpmf 'dir. Bu komutla bulmak isteyebileceğiniz herhangi bir dosyayı bulabilir, ait olduğu paketi öğrenebilir, paketin açıklamasını ve daha pek çok şeye göz atabilirsiniz.
• Farzedelim, bir resim göstericisi uygulamasını bilgisayarınızda derlemek istiyorsunuz. Uygulamanın tar arşivini açtınız. ./configure komutunu verdiniz. Configure betiği jpeglib.h dosyasının bulunamadığı uyarısını verdi.

Not Edin!: Aslında configure betiği genellikle "jpeg kütüphanesi kayıp" şeklinde uyarır. Yani buradaki örnek genel geçer değildir.

Tek yapmanız gereken,

$ urpmf jpeglib.h

komutunu kullanmaktır. Bu komut, aşağıdaki gibi bir çıktı verir:

libjpeg62-devel:/usr/include/jpeglib.h
mozilla-devel:/usr/include/mozilla-1.4a/jpeg/jpeglib.h

Bunun anlamı jpeg header dosyası libjpeg62-devel paketinin bir parçası olduğudur. Yapmanız gereken tek şey,

$ urpmi libjpeg62-devel

komutunu kullanmaktır.

• Diğer bir örnek: Bir mail client (e-posta istemcisi) kurmak istiyorsunuz; ama Linux için herhangi bir e-posta istemcisi bilmiyorsunuz. O zaman, paket özetlerinde "mail"(e-posta) ve "client" (istemci) sözcüklerini içeren bir arama yapmalısınız.

$ urpmf --summary 'mail' -a client

komutu şu çıktıyı verecektir:

 evolution:Integrated GNOME mail client, calendar and address book.
 squirrelmail:Squirrelmail is a webmail client for PHP4.
 sylpheed-claws:Enhanced version of the Sylpheed e-mail client
 comsat:A mail checker client and comsat mail checking server.
 cscmail:CSCMail is a GTK email client written in Perl
 sylpheed:A GTK+ based, lightweight, and fast e-mail client
 tradeclient:Email Client with PIM features for X		

--summary seçeneği, bütün paket özetlerinde arama gerçekleştirmek için, -a eki ise "ve" bağlacı olarak kullanılır.

urpmi

• Bu komut ana paket yönetimi komutudur. Bu komutla hem bir paket hem de paketin bağımlı olduğu diğer paketler kurulur.

urpmi paket_adı

• Mesela, Sylpheed paketinin iyi bir e-posta işlemcisi olduğunu düşünüyorsanız tek komutla kurabilirsiniz:

$ urpmi sylpheed

Warning! $ urpmi paket_adı komutu genellikle öyle olmasına rağmen, her zaman paketin en son sürümünün kurulması anlamına gelmez. Urpmi, kurulu uygulamanın sürüm numarası ile etkinleştirilmiş veri kaynağındaki paketin sürüm numarasını karşılaştırır ve en yüksek sürümü kurar.Bunun istisnası, yükseltme yapılırken kurulacak paket adında farklılık bulunmasıdır. Bu durumda, aynı uygulamanın birden fazla sürümü sisteme kurulabilir. Paket isimlerindeki değişikliklerin nedeni ise geriye uyumluluğun sağlanması zorunluluğudur. Bunun en güzel örneği ise urpmi autoconf komutunun autoconf paketinin son sürümünü kurmamasıdır. Son sürüm için urpmi autoconf2.5 komutu çalıştırılmalıdır. Bu tip sürüm sorunlarından kaçınmak için $ urpmq --fuzzy komutunu kullanın.

• Urpmi kullanımının diğer bir örneği de sistemi en son güvenlik güncellemeleri/hata düzeltmeleri ile güncellemektir.

urpmi.update updates && urpmi --update --auto-select

Bu örnek, 'updates' veri kaynağının olduğunu ve bu veri kaynağının eklenirken bir "güncelleme veri kaynağı" olarak tanımlandığını varsaymaktadır. Güncelleme veri kaynaklarının içeriği sıklıkla değiştiği için, urpmi.update işleminin yapılması zorunludur. && işaretleri " ilk komut başarılı olursa, ikinci komutu çalıştır" anlamına gelir. İkinci komuttaki --update anahtarı "sadece güncelleme veri kaynaklarında ara" anlamına gelir. Son olarak, --auto-select anahtarı ise "kurulu paketlerin erişilebilir güncellemelerini seç" anlamına gelir. Urpmi yükseltilebilir paketleri listeleyecek ve devam etmek isteyip istemediğinizi soracaktır.

Note: Ayrıca, --auto anahtarı da kullanılırsa, kurulu tüm paketler, bağımlılıklarıyla birlikte yükseltilirler.

Komut satırında urpmi kullanarak sürüm yükseltme

• Öncelikle kullanmakta olduğunuz Mageia Linux sürümünün güncel olduğundan emin olun. Değilse sisteminizi güncelleştirin.
• Kök olarak; bütün veri kaynaklarını kaldırın:

$ urpmi.removemedia -av

• EasyUrpmi kullanarak yeni sürümün (örneğin 2010.1) veri kaynaklarını sisteminize ekleyin.
• Yeni sürüme yükseltmek için aşağıdaki komutu kök olarak çalıştırın:

$ urpmi --auto --auto-update --replacefiles 2>&11

Bu komut ile aynı zamanda içinde bulunulan dizinde bir yükseltme günlük kaydı oluşturulacaktır. Herhangi bir sorunla karşılaşırsanız veya hangi paketlerin yükseltildiğini görmek isterseniz bu dosyayı inceleyebilirsiniz.

Yükseltme işlemi hiçbir hata vermeden tamamlandığında bilgisayarınızı yeniden başlatarak yepyeni Mageia Linux sürümünü kullanmaya başlayabilirsiniz.

Warning! Yükseltme işlemi sırasında bir hata oluşursa veya bir sorunla karşılaşırsanız, bilgisayarınızı yeniden başlatmayın ve günlük kaydını da inceleyerek sorunu giderin.

Gelişmiş Yükseltme Seçenekleri

• Komut satırında yükseltme yaparken --download-all anahtarını da yukarıdaki komuta eklenerek kullanılabilir. Bu anahtar, önce yükseltilecek tüm paketlerin bilgisayara indirilmesini daha sonra yükseltme işleminin yapılmasını sağlar. Bu sayede, internetin kesilmesi gibi olaylar neticesinde ortaya çıkabilecek sorunlardan kaçınmış olursunuz. Ancak, bu şekildeki yükseltme işlemi için sabit diskinizde paketlerin indirileceği önemli miktarda boş alan bulunmalıdır.

$ urpmi -v --auto-update --download-all /paketlerin/indirileceği/dizin

• Ancak, --download-all anahtarı 2010.0 sürümünden önceki sürümlerde desteklenmemektedir. Bu sebeple, 2010.0 öncesi sürümleri kullananlar şu yolu izlemelidir:

• Öncelikle daha önce belirtildiği gibi veri kaynakları ayarlanır.
• Aşağıdaki komut yürütülerek yükseltme işlemine başlanır.

$ urpmi -v --auto-update

• İlk önce, öntanımlı olarak urpmi en güncel sürümüne yükseltilecektir. Urpmi yükseltilmesi tamamlandığında; diğer paketlerin de yükseltilip yükseltilmeyeceği sorulacaktır. Bu aşamada CTRL+C tuş bileşimine basarak işlemi sonlandırın.
• Şimdi, artık anahtarını kullanarak güvenli yükseltme yapabilirsiniz:

$ urpmi -v --auto-update --download-all /paketlerin/indirileceği/dizin

urpme

• Bu komut uygulamaları sisteminizden kaldırır. Urpmi gibi, bu komut da bağımlılıkları çözümler. Kaldırmak istediğiniz pakete bağımlı başka paketler sisteminizde mevcutsa bunları size bildirir ve paket kaldırma işlemini durdurmanıza olanak verir. Kullanımı şu şekildedir:

urpme paket_adı

• Mesela, Sylpheed e-posta istemcisinin Evolution' dan daha iyi olduğunu düşünüyorsunuz ve Evolution' ı sistemden kaldırarak sabit diskinizi biraz boşaltmak istiyorsunuz:

$ urpme evolution

• Urpme' nin kullanıldığı bir alan da sistemde kurulu bulunan; ancak artık gereksiz olan paketleri kendiliğinden seçip sistemden kaldırılmasıdır. Bunun için "--auto-orphans" anahtarı ile birlikte kullanılmalıdır:

$ urpme --auto-orphans

Urpme, gereksiz paketleri size gösterecek ve kaldırılması için onay vermenizi isteyecektir.

Warning! Sistemde kurulu olan ve kullandığınız bir uygulama, bir görev meta paketi ile (task-*) kurulmuşsa ve uygulamanın kurulması için kullanılan o görev meta paketini daha önce sistemden kaldırmışsanız; urpme --auto-orphans kullanmakta olduğunuz ve kaldırılmasını istemediğiniz paketi de kaldırmaya çalışacaktır. Örneğin; "task-kde4" paketi ile KDE4 masaüstü ortamını kurdunuz ve daha sonra bu "task-kde4" meta paketini sistemden kaldırdınız. İşte, siz istemediğiniz halde urpme --auto-orphans tüm KDE4 paketlerini de kaldırmayı önerecektir. Bu yüzden, gereksiz paketleri kaldırırken kaldırılacak paket listesini incelemeden işleme onay vermeyin.

urpmq

• Bu komut RPM veritabanında araştırma yapmanızı sağlar. Böylece veritabanında kayıtlı kurulu veya kurulabilir durumdaki paketler hakkındaki bilgiler kadar başka işlemler hakkındaki bilgilere de ulaşabilirsiniz. Mesela; core, nonfree ve tainted veri kaynaklarını kullandığınızı varsayalım. Urpmq kullanarak hangi veri kaynaklarını kullandığınızı öğrenmek için:

$ urpmq --list-media

komutu şu çıktıyı verir:

 core
 nonfree
 tainted

Note: urpmq kullanarak paketleri araştırdığınızda, --fuzzy seçeneği ile birlikte kullanım ile bu seçenek olmaksızın kullanım arasındaki farka dikkat edin.

• Dikkatli olmazsanız bazı paketleri gözden kaçırabilirsiniz. Öntanımlı olarak, urpmq komutu tek başına kullanıldığında; arama için girdiğiniz anahtar sözcük sizin aradığınız paket dışında bir başka paketin tam adı ise sadece o paket gösterilir. O sözcüğü içeren diğer paketler gösterilmez.

// Varsayalım en iyi dostunuz size vegastrike, güzel bir 3B oyun,yazılımından bahsetti.

 [root@localhost augustin]# urpmq vegastrike
 vegastrike  

// Harika! Tam bu adı taşıyan bir Mageia paketi var!

// Fakat aynı sözcüğü taşıyan diğer paketleri göremiyorsunuz!

// Yeniden arayalım: paket adı sonundaki eksik 'e' harfine dikkat edin.

 [root@localhost augustin]#urpmq vegastrik
 vegastrik adında bir paket yok
 Bu paketler vegastrik içeriyor: vegastrike, vegastrike-data
 Tümünü kullanabilmek için "-a" kullanmalısınız

// Bu kez arama sonucu çok farklı oldu:

// Bir değil iki paket olduğunu gördük.

// Şimdi, aşağıdaki aramayı öncekilerle karşılaştırın.

 [root@localhost augustin]# urpmq --fuzzy vegastrike 
 vegastrike
 vegastrike-data

// "--fuzzy" seçeneğinin yol açtığı farkı gördünüz.

• urpmq --fuzzy ayrıca bir yazılımın hangi sürümlerinin olduğunu göstermesi açısından da yararlıdır. Bazen, bir yazılımın yeni sürümü geriye uyumlu olmaz. Bu sebeple bazen bir yazılımın yeni sürümü biraz farklı bir isimle paketlenir."--fuzzy" seçeneği ile bir paketi gözden kaçırmazsınız.

[root@localhost augustin]# urpmi mplayer

// Bu mplayer' in son sürümünü İNDİRMEYECEKTİR.

 [root@localhost augustin]# urpmq --fuzzy mplayer
 kmplayer
 mplayer
 mplayer-fonts
 mplayer-gui
 mplayer-skins
 mplayer1.0
 mplayer1.0-gui
 mplayerplugin
 transcode
 xmms-mplayer

// Görüyorsunuz: yeni 1.0 sürümü farklı paketlenmiş. // Artık uyarıyı görüyorsunuz!!

Kaynak

Hazırlayan= Atilla Öntaş